Forklift Nasıl Kullanılır?
MAKİNENİN İLK OLARAK HAREKET ETTİRİLMESİ
Operatör tarafından günlük bakımda işe ilk çıkışta yapılacak olan bakım tamamlatılır.
1. Çatal veya ataşman yerde iken, kontak anahtarı marş durumuna getirilir, marşa basılarak motor çalıştırılır. Motor çalıştıktan sonra kontak anahtarı ateşleme pozisyonuna geri getirilir.
2. El freni bırakılır.
3. Debriyaj pedalına basılır.
4. İleri veya geri vitese alınır, ayak debriyajdan çekilirken, diğer ayak ile gaz pedalına basılır.
5. Çatal yerden kaldırılarak gaz pedalına basılarak makine hareket ettirilir.
MAKİNENİN ÜZERİNDE BULUNAN ŞARZIMAN ÇEŞİTLERİ
Genel olarak bu tür iş makinelerinde 3 tip şanzıman tipi kullanılmaktadır:
1. Eski tip makinelerdeki Mekanik ( dişli [Tip : Şanzıman kutusu içinde vites sayısına göre muhtelif sayıda dişliler bulunmaktadır. Genelde, 1 geri 3 ileri viteslidirler. Kullanılacak olan yağ çeşidi dişli yağıdır. Yazın 140 No kışın ise 90 No Petrol Ofisi yağı kullanılmaktadır. Yağlar sayesinde dişlilerde meydana gelen aşınmalar asgari seviyeye düşmektedir.
2. Yarı Dişli Yarı Hidrolik ( tork konvertörlü ) Tip : Birinci kısım dişli tıpkı dişli tip şanzıman gibidir. Düşük vitesli ( alçak devirli ) kullanılan bölümdür. Daha süratli olarak yüksek hızla aracın otomatik vites ile çalışma durumu hidrolik sistem olarak adlandırılan yarı tork konvertör bölümü ile gerçekleştirilir
3. Tork Koııvertör ( hidrolik) Tam Otomatik Debriyajlı Tip : Bu tür aktarma organı bulunan şanzımanlarda 10 No Petrol Ofisi yağı özelliğindeki yağlar kullanılmaktadır. Bu sistemde debriyaj sistemi tork konvertör ile birlikte otomatik olarak hidrolik yağının türbülans hızı ve içindeki regülatör (dengeleyici) sistem ile, tıpkı küresel regülatör düzeni gibi çalışır. Operatörün gaz pedalına ayağı ile değişik basınçlarda basması ile motor devir oranı, vites büyültme ve küçültme işlemi otomatik olarak değişmektedir. Ayak gaz pedalından çekilince, devamlı devir ve vitesin küçülmesi prensibine göre çalışmaktadırlar. Aracın cinsine göre mevcut bulunan işletme el kitabında belirtildiği şekilde periyodik bakım yapılır. Yağ seviyesinin daima aynı seviyede olması gerekir.
DURDURULMASI VE PARK EDİLMESİ
1. Fren pedalı ayak ile kumanda ettirilerek aracın hızı azaltılır ve araç durdurulur. Ataşman ( çatallar ) yere indirilir.
2. Aracın park edileceği zemin düz, sağlam ve temiz olmalıdır.
3. El freni ( mekanik fren) çekilerek araç sabitleştirilir.
4. Yakıt alınması gerekiyorsa, yakıt ikmali yapılır. Akülü forklift iş makinelerinde batarya çıkarılarak bir sonraki iş gününe hazırlık için şarj cihazına bağlanır.
5. Kontak anahtarı yerinden alınır, kapılar kilitlenir, aracın etrafı dikkatlice kontrol edilerek araç terk edilir.
L.P. G. (Likit Propan Gazı ) İLE ÇALIŞAN FORKLİFTLER
Benzinli motorlara özel sistem uygulanarak benzin yakıtı yerine L.P.G. kullanılarak motorun çalıştırılmasını sağlayan sistem ile çalışan forkliftlerdir. Çalışma sistemi diğer forklift makinelerinin aynısıdır. İş bitimi sonunda gaz açma kolu tüpün bulunduğu istikamete doğru çevrilerek araç park edilir. Açık bulunan gaz Kolu nötr duruma getirilerek kontak kapatılır.
ASANSÖR VE YÜK KALDIRMA KIZAKLARININ ÇALIŞTIRILMASI
Forklift iş makinelerinde yük taşıma ve kaldırma sistemi genel olarak 2 çeşittir;
a) Asansörlü Kızaklı Sistem
b) Teleskopik Bomlu Sistem
Asansörlü sistem 2 kısımdan meydana gelmektedir; Yükü zemine göre paralel olarak ve eşit yükseklikte kaldıran ve indiren kızak kısmı, ikinci ise kızaklar içinde yükü üzerinde taşıyan kayık ve ataşman kısımdır. Kızak içindeki kayık makaralı teçhizat ile hareketlidir. Kızakların zemin ile olan paralelliği her iki tarafta dikey olarak asansörün en üst ucuna ve kayıldara bağlantısı olan gal zincirleri ile sağlanmaktadır. Kızaklar içinde iç içe geçmiş konstrüksiyon yapısında bulunan bom şeklindeki miller yardımı ile aracın yapısına göre yerden 8 metre yükseldiğe kadar yük kaldırmak veya indirmek mümkündür. Yük asansör yuvası içinde çalıştığı için, yükün ileri-geri doğru hareket ettirilmesi asansöre bağlantılı olarak mümkündür. Yük indirme, bindirme veya yük taşınması sırasında araç yüklü durumda iken, araca ani olarak etkili fren yaptırmak, durdurmak veya manevra yatırmak tehlikelidir. Aksi halde, kazaların meydana gelmesine sebebiyet verilebilir ( aracın devrilmesi, yükün düşmesi v.s).
YÜKLEME, TAŞIMA VE BOŞALTMA
Makinenin arka kısmında bulunan ağırlık, denge görevini yaparak kaldırılan yük ağırlığı ile eşit ağırlığı sağlamaktadır. Yükleme işlemi sırasında, yük yükün ağırlık merkezi ile aracın ağırlık merkezi aynı eksende olacak şekilde çatallara konulmalıdır. Yük kaldırma, taşıma ve indirme işlemleri sırasında çatallara konulan konulan yük tıpkı bir terazinin iki kefesine konulan eşit ağırlıklar gibi dengede olmalıdır. Araca kapasitesinden fazla yük yüklenmesi aracın dengesinin bozulmasına sebep olur. Forklift iş makineleri çatallar üzerine yüklenen yük ile arka kısmında bulunan denge ağırlığı arasındaki oran dikkate alınarak makineye üstten bakıldığında makinenin taban alanı eşkenar üçgen gibi düşünüldüğünde üçgenin açı ortaylarının kesiştiği nokta ağırlık merkezini taşıma konumunda olmalıdır. Yük kaldırma, taşıma ve indirme işlemlerinde kütlenen veya eşyanın emniyetli bir şekilde yer değiştirilmesi özel ataşmanlar vasıtasıyla yapılmaktadır. Yük kaldırmada kullanılan çatal ataşman palet veya sandığın altına rahatça girebilecek şekilde emniyetli olmalıdır (eşyaya zarar vermeyecek durumda olmalıdır). Yükün taşınması sırasında yük yerden en az 20 cm. yükseğe kaldırılarak taşınmalıdır. Malzeme taşıma yüksekliği ne kadar alçak seviyede olursa aracın devrilme riski o kadar az olmaktadır. Yükseklik arttıkça aracın manevra hareketi veya hareketi sırasında devrilme tehlikesi dikkatsiz hareketlerden dolayı daha fazla olmaktadır. Yükün belirli bir araca veya diğer bir yere nakli sırasında, asansör geriye doğru 15° ( derece ) eğik olacak şekilde araç kullanılmalıdır. Yük belirli bir yere indirildikten sonra, çatallar düz şekle getirilir, araç geri manevra hareketi yaparak çıkmalıdır. Yük yüksek bir yerden alınırken çatallar düz pozisyonda paletin altına sokulur, yük tam olarak çatallara yüklendikten sonra, asansör veya çatallar geriye doğru 15°’lik pozisyona getirilerek araç geri manevra ile hareket ettirilir. Yük yere indirilinceye kadar çatalların 15°’lik derecelik geriye doğru olan pozisyonu devam ettirilir. İndirme işlemi esnasında çatallar tekrar düz pozisyona getirilir, yük yere indirilerek araç geri manevra hareketi yaptırılarak hareket ettirilir.
FORKLİFT İLE ÇALIŞMA YAPILIRKEN DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR
1.İleriye doğru olan trafik izlenmeli ,
2. Dikiz aynalarından arkadaki trafik izlenmeli
3. Sağ taraftaki trafik izlenmeli
4. Sol taraftaki trafik izlenmeli
5. Aracın gösterge ve ışık kumanda tabloları izlenmelidir.
Operatör Milli Eğitim Bakanlığı’ndan onaylı operatör belgesine sahip olmalıdır. Herhangi bir kaza anında bütün sorumluluklar operatöre rücu eder. Operatör belgesine sahip olmayan kişi yasal olarak forklift iş makinesini kullanamaz. Bu tür elemanları çalıştıran işverenler yasa gereği 7/7583 Sayılı İş Emniyeti ve İş Güvenliği Tüzüğü ve 1475 Sayılı iş Kanunu hükümlerine göre suçlu sayılırlar.
6. Yük taşıma, kaldırma ve indirilmesi sırasında çatallar geriye doğru 15 derece eğik olmalıdır.
7. Çatallar üzerine yüklenen yük operatörün ileriye doğru olan görüşünü engelliyorsa forklift geriye doğru hareket ettirilerek yük nakil edilmelidir. Geri hareket esnasında, korna çalınmalı zeminin düz olması ve arka trafik devamlı olarak kontrol edilerek araç kullanılmalıdır. Gerekirse gözcü bulundurulmalıdır. Gözcünün işaretlerine göre hareket edilmelidir.
8. Forklift iş makinesinin üzerinde yolcu taşınması yasaktır. Yüksek bir yerde iş yaptırılması için çatal kızaklarını asansör yuvasından belirli bir yüksekliğe çıkarmada paletler üzerine sabit ataşmanlar yaptırılarak, üzerine binecek olan kişinin en az vücudunun yarısına kadar kısmının madeni kafes içinde rahat olarak hareket edebileceği şekilde olması, herhangi bir tehlike anında kişinin yere düşme tehlikesine maruz kalmaması sağlanmalıdır. Başka bir şekilde forklift ile insan taşımak kazalara sebebiyet verebilir.
9. Karayolu trafiğinde forklifttin azami hızı 20 km./saat’tir. Kavşaklarda, ileriki görülmeyen tepe üstlerine ve virajlara yaklaşırken korna çalınarak uyan işaretleri verilmelidir.
10. Depo, kapalı alanlar v.b yerlerde yeteri kadar aydınlık olmayan yerlerde aracın üzerindeki farlar ve sinyaller kullanılmalıdır.
11. Çatallar üzerine yüklenen yük iş makinesinin yatay ekseni üzerinde olmalı ağırlık merkezi ekseninin doğrultusunda olmalıdır. Aksi halde, aracın hareketi esnasında yükün devrilmesine, dönüş manevralarında aracın devrilmesine sebep olunabilir.
12. Çatal kızak sisteminin yer ile olan paralelliğini asansör boşluğu içinde dikine olarak bulunan 2 adet gal zinciri sağlamaktadır. Bu zincirler eşit uzunlukta olmalı ve 30 — 40 No motor yağı ile yağlanmalıdır. Bunlardan herhangi birinin kısa olması veya arızalanması yükte dengesizlik meydana getirerek kazaların meydana gelmesine sebebiyet verebilir.
13. Forklift iş makinesinin iş bitiminde çatallan yere indirilir ve araç el freni ve diğer frenler ile sabitlenir.
14. Tehlikeli eğimli yollarda yüklü durumdaki forklift ile eğim aşağıya doğru inerken geri geri gitme hareketinde bulunulmamalıdır. Aksi halde, yükün yere düşmesine sebep olunur. Bu husus kazalara sebep olabilmektedir.
15. Yük indirmede ve kaldırmada asansör ve çatallar ileriye doğru eğilmelidir.
16. Forklift iş makinesi çatallan üzerine kapasitesinden fazla yük yükletilmemelidir. Denge ağırlığını aşan ağır yüklerin taşınmasında forklift arka ağırlığı üzerinden ağırlık veya insan bulundurulmamalıdır.
17. Kaldırılmış yüklerin altından insanların geçmesi tehlikeli ve yasaktır.
18. Yükün aşağı indirilmesi hızlı olmamalıdır. Yük yavaş yavaş indirilmelidir.
19. Her zaman aracın çatallan üzerine yüklenen yükün emniyetli bir şekilde olması makinenin hareketlerinde yere düşmemesi gerekmektedir. Operatör yüklenen yükün aracının standartları içinde normal olduğuna inandıktan sonra yük konulmalıdır.
20. Yakıt deposunda yağlamadan dolayı oluşan yağ sızıntıları olmamalıdır. Yakıt ikmali yaparken ve yağ sızıntısı olan bir motora ateş ile yaklaşılmamalıdır (sigara içilerek v.s).
21. Kapalı alanlara girilirken girilecek olan alanların ölçüleri, aracın gabari ölçülerine uygun olmalıdır. Tehlike oluşturulmamalıdır. Operatör bu tür yerlerde aracın dışına doğru sarkarak hareket etmemelidir. Operatör araç kullanması sırasında baret, operatör ayakkabısı ve giysilerini giymelidir.
22. Operatör makine üzerinde tamir ve bakım yaptıktan sonra, avadanlık ve takımları gelişi güzel ortalıkta araç üzerinde ayakaltında bırakmamalıdır.
23. Operatör aracı üzerinde 6 kg’lık yangın söndürme cihazı bulundurmalı, yangın tüpü oturduğu yerden rahatça alabileceği bir yerde olmalıdır. İlk yardım çantası bulundurulmalı içinde yönetmelikte belirtilen malzemeler mevcut olmalıdır.
24. Operatörün karayolu trafiğine çıkabilmesi için operatör belgesi yanında (G) sürücü belgesine sahip olmalıdır. Karayolu trafiğinde trafik kurallarını ve işaretlerini iyi bilmelidir.
25. Karayolu trafiğinde başka araçları takip ederken hızının yarısı kadar metre cinsinden takip mesafesi ile önündeki aracı takip etmelidir. Örneğin; 20 km./saat hızla giden bir forklift iş makinesi önündeki aracı 10 metre geri mesafeden takip etmelidir.
26. Forklift iş makinelerinin çalışma alanının zemini düz ve sağlam olmalı, kasisli zeminlerde araç yavaş ve dikkatli olarak sürülmelidir. Dikkatsiz ve aşırı hızda kullanılması halinde üzerindeki yükün düşmesine ve kazalara sebebiyet verilebilir.
27. Eğimli yollarda yüklü durumdaki bir forklift ile inişte ani olarak fren yapılmamalıdır. Aksi halde, aracın devrilmesine veya yükün devrilmesini sebebiyet verilebilir.
28. Tehlikeli eğimli yollarda zorunlu olarak forklift iş makinesinin park edilmesi durumunda el freni ile araç sabitlenir. Eğim aşağı olan yollarda ön tekerleğin önüne ve arka tekerleğin önüne takoz konulmalıdır. Eğim yukarı olan yollarda arka tekerleklerin arkasına ve ön tekerleklerin arkasına takoz konulmalıdır. Araç birinci veya ileri vitese takılmalıdır.
yansıtıcı konulmalıdır.
29. Karayolu üzerinde arızalanan bir forklift iş makinesinin ön ve arka yönlerine uygun mesafede arkadan ve karşıdan gelen araçların 150 metre önceden görebilecekleri şekilde reflektör veya
30. Forklift iş makinesi ile karayolunda gece seyir edilirken karşıdan karşıya geçen araçlara ve önünde takip ettiği araçlara kısa far yakılarak kullanılmalıdır. Yeteri kadar aydınlatılmamış olan tünellerde uzun farlar yakılmalıdır. Yeteri kadar aydınlatılmamış olan kapalı yerlerde ve açık yerde kısa farlar kullanılmalıdır.
31. Çalışma anında konulmuş olan yasaklara, işaretlere, yüksekte bulunan elektrik, telefon ve havai hatlara dikkat edilerek araç kullanılmalıdır. Kapalı yerlerde, köşe dönüşlerinde araç ve yayaların çalıştığı mahallerde forklift makineleri üzerinde bulunan ses ve ışık işaretleri kullanılarak hareket edilmelidir.
32. Çalışma anında 20km./saat hız üzerinde aşırı hızda araç kullanılmamalıdır. Aksi halde, yükün devrilmesine sebebiyet verilir. Tehlikeli yanıcı ve parlayıcı madde taşınmasında büyük tehlikeler meydana gelebilir.
33. Virajlı, eğimli dönüşlü yollarda aşırı hızda forklift kullanılmamalıdır. Devrilme riski yüksek olduğu için araç devrilebilir. Eğimli yatık yollarda yük yüklenmemelidir. Aksi halde, araç devrilebilir.
34. Forklift iş makineleri ile uzun malzemelerin taşınmasında yük halat ile bağlanmalı dengesi bozulmayacak şekilde sağlam olmalıdır. Forklift iş makinelerinin çalışma alanına başkalarının ve diğer araçların girmemesi için gerekli uyarıların yapılması ve gerekli uyan engelleri konulmalıdır.
35. Forklift iş makinesinin çalışma alanı operatör tarafından önceden kontrol edilmelidir. Çökme, batma ve kazaya sebebiyet verebilecek durumda olup olmadığının kanıtlanması gereklidir.
36. Araç üzerinde kaynak işlemlerinin yapılması durumunda akümülatörün + (artı) kutbunun kablosu yerinden sökülmelidir. Yangın çıkması durumunda yangın tüpü köpüğü ilk önce motorun alt kısmına doğru sıkılmalı, ikinci aşamada ise motor kaputu aralanarak motorun üst kısmına köpük püskürtülür. Kaputun hemen açılması içeriye oksijen ( 02 ) girişini arttıracağından yanmayı şiddetlendirecektir. Yangınlarda bu hususa önemle dikkat edilmelidir.
BAKIM
İş makineleri insan bünyesine benzetilerek düşünüldüğü zaman, insanların yıkanması, giyinmesi ve hastalık durumlarında gerekli sağlık muayenesinin yapılması ve
hastalığın cinsine göre ilaç tedavisi, ameliyat gibi hususlar insanların sağlıklı hayatını sağlayıcı hususlar uygulanır. Bu düşünce dikkate alındığında forklift iş makinesine çeşitli hareketler yaptırılarak iş yapılmaktadır. Bu esnada, çalışan elemanların arasında zamanla aşınmalar, sürtünmeler, kopmalar, çürümeler ve v.b arızalanan meydana geldiği malumdur. Bu sebeple, sağlıklı bir insanın nasıl ömrünü uzatmak mümkünse, forklift iş makinesinin ömrünü uzatmalı ve randımanlı bir şekilde çalıştırılması için muhtelif şekilde periyodik bakımlarının yapılması zorunludur. Bu sebeple yapılması gereken bakımlar;
1. Günlük bakım
2. Haftalık bakım
3. Aylık bakımlar
4. 3 aylık bakım
5. 6 aylık bakım
6. Mevsimlik bakım
MAKİNENİN İLK OLARAK HAREKET ETTİRİLMESİ
Operatör tarafından günlük bakımda işe ilk çıkışta yapılacak olan bakım tamamlatılır.
1. Çatal veya ataşman yerde iken, kontak anahtarı marş durumuna getirilir, marşa basılarak motor çalıştırılır. Motor çalıştıktan sonra kontak anahtarı ateşleme pozisyonuna geri getirilir.
2. El freni bırakılır.
3. Debriyaj pedalına basılır.
4. İleri veya geri vitese alınır, ayak debriyajdan çekilirken, diğer ayak ile gaz pedalına basılır.
5. Çatal yerden kaldırılarak gaz pedalına basılarak makine hareket ettirilir.
MAKİNENİN ÜZERİNDE BULUNAN ŞARZIMAN ÇEŞİTLERİ
Genel olarak bu tür iş makinelerinde 3 tip şanzıman tipi kullanılmaktadır:
1. Eski tip makinelerdeki Mekanik ( dişli [Tip : Şanzıman kutusu içinde vites sayısına göre muhtelif sayıda dişliler bulunmaktadır. Genelde, 1 geri 3 ileri viteslidirler. Kullanılacak olan yağ çeşidi dişli yağıdır. Yazın 140 No kışın ise 90 No Petrol Ofisi yağı kullanılmaktadır. Yağlar sayesinde dişlilerde meydana gelen aşınmalar asgari seviyeye düşmektedir.
2. Yarı Dişli Yarı Hidrolik ( tork konvertörlü ) Tip : Birinci kısım dişli tıpkı dişli tip şanzıman gibidir. Düşük vitesli ( alçak devirli ) kullanılan bölümdür. Daha süratli olarak yüksek hızla aracın otomatik vites ile çalışma durumu hidrolik sistem olarak adlandırılan yarı tork konvertör bölümü ile gerçekleştirilir
3. Tork Koııvertör ( hidrolik) Tam Otomatik Debriyajlı Tip : Bu tür aktarma organı bulunan şanzımanlarda 10 No Petrol Ofisi yağı özelliğindeki yağlar kullanılmaktadır. Bu sistemde debriyaj sistemi tork konvertör ile birlikte otomatik olarak hidrolik yağının türbülans hızı ve içindeki regülatör (dengeleyici) sistem ile, tıpkı küresel regülatör düzeni gibi çalışır. Operatörün gaz pedalına ayağı ile değişik basınçlarda basması ile motor devir oranı, vites büyültme ve küçültme işlemi otomatik olarak değişmektedir. Ayak gaz pedalından çekilince, devamlı devir ve vitesin küçülmesi prensibine göre çalışmaktadırlar. Aracın cinsine göre mevcut bulunan işletme el kitabında belirtildiği şekilde periyodik bakım yapılır. Yağ seviyesinin daima aynı seviyede olması gerekir.
DURDURULMASI VE PARK EDİLMESİ
1. Fren pedalı ayak ile kumanda ettirilerek aracın hızı azaltılır ve araç durdurulur. Ataşman ( çatallar ) yere indirilir.
2. Aracın park edileceği zemin düz, sağlam ve temiz olmalıdır.
3. El freni ( mekanik fren) çekilerek araç sabitleştirilir.
4. Yakıt alınması gerekiyorsa, yakıt ikmali yapılır. Akülü forklift iş makinelerinde batarya çıkarılarak bir sonraki iş gününe hazırlık için şarj cihazına bağlanır.
5. Kontak anahtarı yerinden alınır, kapılar kilitlenir, aracın etrafı dikkatlice kontrol edilerek araç terk edilir.
L.P. G. (Likit Propan Gazı ) İLE ÇALIŞAN FORKLİFTLER
Benzinli motorlara özel sistem uygulanarak benzin yakıtı yerine L.P.G. kullanılarak motorun çalıştırılmasını sağlayan sistem ile çalışan forkliftlerdir. Çalışma sistemi diğer forklift makinelerinin aynısıdır. İş bitimi sonunda gaz açma kolu tüpün bulunduğu istikamete doğru çevrilerek araç park edilir. Açık bulunan gaz Kolu nötr duruma getirilerek kontak kapatılır.
ASANSÖR VE YÜK KALDIRMA KIZAKLARININ ÇALIŞTIRILMASI
Forklift iş makinelerinde yük taşıma ve kaldırma sistemi genel olarak 2 çeşittir;
a) Asansörlü Kızaklı Sistem
b) Teleskopik Bomlu Sistem
Asansörlü sistem 2 kısımdan meydana gelmektedir; Yükü zemine göre paralel olarak ve eşit yükseklikte kaldıran ve indiren kızak kısmı, ikinci ise kızaklar içinde yükü üzerinde taşıyan kayık ve ataşman kısımdır. Kızak içindeki kayık makaralı teçhizat ile hareketlidir. Kızakların zemin ile olan paralelliği her iki tarafta dikey olarak asansörün en üst ucuna ve kayıldara bağlantısı olan gal zincirleri ile sağlanmaktadır. Kızaklar içinde iç içe geçmiş konstrüksiyon yapısında bulunan bom şeklindeki miller yardımı ile aracın yapısına göre yerden 8 metre yükseldiğe kadar yük kaldırmak veya indirmek mümkündür. Yük asansör yuvası içinde çalıştığı için, yükün ileri-geri doğru hareket ettirilmesi asansöre bağlantılı olarak mümkündür. Yük indirme, bindirme veya yük taşınması sırasında araç yüklü durumda iken, araca ani olarak etkili fren yaptırmak, durdurmak veya manevra yatırmak tehlikelidir. Aksi halde, kazaların meydana gelmesine sebebiyet verilebilir ( aracın devrilmesi, yükün düşmesi v.s).
YÜKLEME, TAŞIMA VE BOŞALTMA
Makinenin arka kısmında bulunan ağırlık, denge görevini yaparak kaldırılan yük ağırlığı ile eşit ağırlığı sağlamaktadır. Yükleme işlemi sırasında, yük yükün ağırlık merkezi ile aracın ağırlık merkezi aynı eksende olacak şekilde çatallara konulmalıdır. Yük kaldırma, taşıma ve indirme işlemleri sırasında çatallara konulan konulan yük tıpkı bir terazinin iki kefesine konulan eşit ağırlıklar gibi dengede olmalıdır. Araca kapasitesinden fazla yük yüklenmesi aracın dengesinin bozulmasına sebep olur. Forklift iş makineleri çatallar üzerine yüklenen yük ile arka kısmında bulunan denge ağırlığı arasındaki oran dikkate alınarak makineye üstten bakıldığında makinenin taban alanı eşkenar üçgen gibi düşünüldüğünde üçgenin açı ortaylarının kesiştiği nokta ağırlık merkezini taşıma konumunda olmalıdır. Yük kaldırma, taşıma ve indirme işlemlerinde kütlenen veya eşyanın emniyetli bir şekilde yer değiştirilmesi özel ataşmanlar vasıtasıyla yapılmaktadır. Yük kaldırmada kullanılan çatal ataşman palet veya sandığın altına rahatça girebilecek şekilde emniyetli olmalıdır (eşyaya zarar vermeyecek durumda olmalıdır). Yükün taşınması sırasında yük yerden en az 20 cm. yükseğe kaldırılarak taşınmalıdır. Malzeme taşıma yüksekliği ne kadar alçak seviyede olursa aracın devrilme riski o kadar az olmaktadır. Yükseklik arttıkça aracın manevra hareketi veya hareketi sırasında devrilme tehlikesi dikkatsiz hareketlerden dolayı daha fazla olmaktadır. Yükün belirli bir araca veya diğer bir yere nakli sırasında, asansör geriye doğru 15° ( derece ) eğik olacak şekilde araç kullanılmalıdır. Yük belirli bir yere indirildikten sonra, çatallar düz şekle getirilir, araç geri manevra hareketi yaparak çıkmalıdır. Yük yüksek bir yerden alınırken çatallar düz pozisyonda paletin altına sokulur, yük tam olarak çatallara yüklendikten sonra, asansör veya çatallar geriye doğru 15°’lik pozisyona getirilerek araç geri manevra ile hareket ettirilir. Yük yere indirilinceye kadar çatalların 15°’lik derecelik geriye doğru olan pozisyonu devam ettirilir. İndirme işlemi esnasında çatallar tekrar düz pozisyona getirilir, yük yere indirilerek araç geri manevra hareketi yaptırılarak hareket ettirilir.
FORKLİFT İLE ÇALIŞMA YAPILIRKEN DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR
1.İleriye doğru olan trafik izlenmeli ,
2. Dikiz aynalarından arkadaki trafik izlenmeli
3. Sağ taraftaki trafik izlenmeli
4. Sol taraftaki trafik izlenmeli
5. Aracın gösterge ve ışık kumanda tabloları izlenmelidir.
Operatör Milli Eğitim Bakanlığı’ndan onaylı operatör belgesine sahip olmalıdır. Herhangi bir kaza anında bütün sorumluluklar operatöre rücu eder. Operatör belgesine sahip olmayan kişi yasal olarak forklift iş makinesini kullanamaz. Bu tür elemanları çalıştıran işverenler yasa gereği 7/7583 Sayılı İş Emniyeti ve İş Güvenliği Tüzüğü ve 1475 Sayılı iş Kanunu hükümlerine göre suçlu sayılırlar.
6. Yük taşıma, kaldırma ve indirilmesi sırasında çatallar geriye doğru 15 derece eğik olmalıdır.
7. Çatallar üzerine yüklenen yük operatörün ileriye doğru olan görüşünü engelliyorsa forklift geriye doğru hareket ettirilerek yük nakil edilmelidir. Geri hareket esnasında, korna çalınmalı zeminin düz olması ve arka trafik devamlı olarak kontrol edilerek araç kullanılmalıdır. Gerekirse gözcü bulundurulmalıdır. Gözcünün işaretlerine göre hareket edilmelidir.
8. Forklift iş makinesinin üzerinde yolcu taşınması yasaktır. Yüksek bir yerde iş yaptırılması için çatal kızaklarını asansör yuvasından belirli bir yüksekliğe çıkarmada paletler üzerine sabit ataşmanlar yaptırılarak, üzerine binecek olan kişinin en az vücudunun yarısına kadar kısmının madeni kafes içinde rahat olarak hareket edebileceği şekilde olması, herhangi bir tehlike anında kişinin yere düşme tehlikesine maruz kalmaması sağlanmalıdır. Başka bir şekilde forklift ile insan taşımak kazalara sebebiyet verebilir.
9. Karayolu trafiğinde forklifttin azami hızı 20 km./saat’tir. Kavşaklarda, ileriki görülmeyen tepe üstlerine ve virajlara yaklaşırken korna çalınarak uyan işaretleri verilmelidir.
10. Depo, kapalı alanlar v.b yerlerde yeteri kadar aydınlık olmayan yerlerde aracın üzerindeki farlar ve sinyaller kullanılmalıdır.
11. Çatallar üzerine yüklenen yük iş makinesinin yatay ekseni üzerinde olmalı ağırlık merkezi ekseninin doğrultusunda olmalıdır. Aksi halde, aracın hareketi esnasında yükün devrilmesine, dönüş manevralarında aracın devrilmesine sebep olunabilir.
12. Çatal kızak sisteminin yer ile olan paralelliğini asansör boşluğu içinde dikine olarak bulunan 2 adet gal zinciri sağlamaktadır. Bu zincirler eşit uzunlukta olmalı ve 30 — 40 No motor yağı ile yağlanmalıdır. Bunlardan herhangi birinin kısa olması veya arızalanması yükte dengesizlik meydana getirerek kazaların meydana gelmesine sebebiyet verebilir.
13. Forklift iş makinesinin iş bitiminde çatallan yere indirilir ve araç el freni ve diğer frenler ile sabitlenir.
14. Tehlikeli eğimli yollarda yüklü durumdaki forklift ile eğim aşağıya doğru inerken geri geri gitme hareketinde bulunulmamalıdır. Aksi halde, yükün yere düşmesine sebep olunur. Bu husus kazalara sebep olabilmektedir.
15. Yük indirmede ve kaldırmada asansör ve çatallar ileriye doğru eğilmelidir.
16. Forklift iş makinesi çatallan üzerine kapasitesinden fazla yük yükletilmemelidir. Denge ağırlığını aşan ağır yüklerin taşınmasında forklift arka ağırlığı üzerinden ağırlık veya insan bulundurulmamalıdır.
17. Kaldırılmış yüklerin altından insanların geçmesi tehlikeli ve yasaktır.
18. Yükün aşağı indirilmesi hızlı olmamalıdır. Yük yavaş yavaş indirilmelidir.
19. Her zaman aracın çatallan üzerine yüklenen yükün emniyetli bir şekilde olması makinenin hareketlerinde yere düşmemesi gerekmektedir. Operatör yüklenen yükün aracının standartları içinde normal olduğuna inandıktan sonra yük konulmalıdır.
20. Yakıt deposunda yağlamadan dolayı oluşan yağ sızıntıları olmamalıdır. Yakıt ikmali yaparken ve yağ sızıntısı olan bir motora ateş ile yaklaşılmamalıdır (sigara içilerek v.s).
21. Kapalı alanlara girilirken girilecek olan alanların ölçüleri, aracın gabari ölçülerine uygun olmalıdır. Tehlike oluşturulmamalıdır. Operatör bu tür yerlerde aracın dışına doğru sarkarak hareket etmemelidir. Operatör araç kullanması sırasında baret, operatör ayakkabısı ve giysilerini giymelidir.
22. Operatör makine üzerinde tamir ve bakım yaptıktan sonra, avadanlık ve takımları gelişi güzel ortalıkta araç üzerinde ayakaltında bırakmamalıdır.
23. Operatör aracı üzerinde 6 kg’lık yangın söndürme cihazı bulundurmalı, yangın tüpü oturduğu yerden rahatça alabileceği bir yerde olmalıdır. İlk yardım çantası bulundurulmalı içinde yönetmelikte belirtilen malzemeler mevcut olmalıdır.
24. Operatörün karayolu trafiğine çıkabilmesi için operatör belgesi yanında (G) sürücü belgesine sahip olmalıdır. Karayolu trafiğinde trafik kurallarını ve işaretlerini iyi bilmelidir.
25. Karayolu trafiğinde başka araçları takip ederken hızının yarısı kadar metre cinsinden takip mesafesi ile önündeki aracı takip etmelidir. Örneğin; 20 km./saat hızla giden bir forklift iş makinesi önündeki aracı 10 metre geri mesafeden takip etmelidir.
26. Forklift iş makinelerinin çalışma alanının zemini düz ve sağlam olmalı, kasisli zeminlerde araç yavaş ve dikkatli olarak sürülmelidir. Dikkatsiz ve aşırı hızda kullanılması halinde üzerindeki yükün düşmesine ve kazalara sebebiyet verilebilir.
27. Eğimli yollarda yüklü durumdaki bir forklift ile inişte ani olarak fren yapılmamalıdır. Aksi halde, aracın devrilmesine veya yükün devrilmesini sebebiyet verilebilir.
28. Tehlikeli eğimli yollarda zorunlu olarak forklift iş makinesinin park edilmesi durumunda el freni ile araç sabitlenir. Eğim aşağı olan yollarda ön tekerleğin önüne ve arka tekerleğin önüne takoz konulmalıdır. Eğim yukarı olan yollarda arka tekerleklerin arkasına ve ön tekerleklerin arkasına takoz konulmalıdır. Araç birinci veya ileri vitese takılmalıdır.
yansıtıcı konulmalıdır.
29. Karayolu üzerinde arızalanan bir forklift iş makinesinin ön ve arka yönlerine uygun mesafede arkadan ve karşıdan gelen araçların 150 metre önceden görebilecekleri şekilde reflektör veya
30. Forklift iş makinesi ile karayolunda gece seyir edilirken karşıdan karşıya geçen araçlara ve önünde takip ettiği araçlara kısa far yakılarak kullanılmalıdır. Yeteri kadar aydınlatılmamış olan tünellerde uzun farlar yakılmalıdır. Yeteri kadar aydınlatılmamış olan kapalı yerlerde ve açık yerde kısa farlar kullanılmalıdır.
31. Çalışma anında konulmuş olan yasaklara, işaretlere, yüksekte bulunan elektrik, telefon ve havai hatlara dikkat edilerek araç kullanılmalıdır. Kapalı yerlerde, köşe dönüşlerinde araç ve yayaların çalıştığı mahallerde forklift makineleri üzerinde bulunan ses ve ışık işaretleri kullanılarak hareket edilmelidir.
32. Çalışma anında 20km./saat hız üzerinde aşırı hızda araç kullanılmamalıdır. Aksi halde, yükün devrilmesine sebebiyet verilir. Tehlikeli yanıcı ve parlayıcı madde taşınmasında büyük tehlikeler meydana gelebilir.
33. Virajlı, eğimli dönüşlü yollarda aşırı hızda forklift kullanılmamalıdır. Devrilme riski yüksek olduğu için araç devrilebilir. Eğimli yatık yollarda yük yüklenmemelidir. Aksi halde, araç devrilebilir.
34. Forklift iş makineleri ile uzun malzemelerin taşınmasında yük halat ile bağlanmalı dengesi bozulmayacak şekilde sağlam olmalıdır. Forklift iş makinelerinin çalışma alanına başkalarının ve diğer araçların girmemesi için gerekli uyarıların yapılması ve gerekli uyan engelleri konulmalıdır.
35. Forklift iş makinesinin çalışma alanı operatör tarafından önceden kontrol edilmelidir. Çökme, batma ve kazaya sebebiyet verebilecek durumda olup olmadığının kanıtlanması gereklidir.
36. Araç üzerinde kaynak işlemlerinin yapılması durumunda akümülatörün + (artı) kutbunun kablosu yerinden sökülmelidir. Yangın çıkması durumunda yangın tüpü köpüğü ilk önce motorun alt kısmına doğru sıkılmalı, ikinci aşamada ise motor kaputu aralanarak motorun üst kısmına köpük püskürtülür. Kaputun hemen açılması içeriye oksijen ( 02 ) girişini arttıracağından yanmayı şiddetlendirecektir. Yangınlarda bu hususa önemle dikkat edilmelidir.
BAKIM
İş makineleri insan bünyesine benzetilerek düşünüldüğü zaman, insanların yıkanması, giyinmesi ve hastalık durumlarında gerekli sağlık muayenesinin yapılması ve
hastalığın cinsine göre ilaç tedavisi, ameliyat gibi hususlar insanların sağlıklı hayatını sağlayıcı hususlar uygulanır. Bu düşünce dikkate alındığında forklift iş makinesine çeşitli hareketler yaptırılarak iş yapılmaktadır. Bu esnada, çalışan elemanların arasında zamanla aşınmalar, sürtünmeler, kopmalar, çürümeler ve v.b arızalanan meydana geldiği malumdur. Bu sebeple, sağlıklı bir insanın nasıl ömrünü uzatmak mümkünse, forklift iş makinesinin ömrünü uzatmalı ve randımanlı bir şekilde çalıştırılması için muhtelif şekilde periyodik bakımlarının yapılması zorunludur. Bu sebeple yapılması gereken bakımlar;
1. Günlük bakım
2. Haftalık bakım
3. Aylık bakımlar
4. 3 aylık bakım
5. 6 aylık bakım
6. Mevsimlik bakım
Yorumlar